13 Binin Üzerinde Kültür Varlığı Yurduna Döndü: İşte Geri Getirilen Tarihi Eserler

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yoğun çabalarıyla, yasa dışı yollarla yurt dışına kaçırılan 13 bin 283 eser, 2002-2025 yılları arasında Türkiye’ye geri kazandırıldı. Diplomatik girişimler ve hukuki süreçlerle iadesi sağlanan bu eserler, ülkenin kültürel mirasına yeniden katıldı.

23 Yıllık Süreçte Neler Yaşandı?

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne bağlı Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanlığı, diğer bakanlıklar ve uluslararası kurumlarla iş birliği yaparak tarihi eserlerin ait oldukları topraklara dönmesini sağladı. Son verilere göre, 2024’te 1149 eser, 2025’te ise şimdiye kadar 15 eser daha yurda getirildi.

En Çarpıcı İadeler

Altın Taç (İskoçya’dan İade)

MÖ 4. yüzyıla tarihlenen ve Karya bölgesine ait olduğu belirlenen Altın Taç, 2018’de Türkiye’ye iade edildi. Mahkeme sürecinde sunulan bilimsel kanıtlarla Anadolu kökenli olduğu ispatlanan eser, şimdi müzemizde sergileniyor.

Zeugma Mozaiği (ABD’den İade)

2012’de Bowling Green Üniversitesi’nde bulunan 12 parça mozaik, 2018’de Gaziantep’e döndü. Çingene Kız mozaik panosunu tamamlayan bu eserler, Zeugma Mozaik Müzesi’nde ziyaretçilerini bekliyor.

Lidya Yazıtı (İtalya’dan İade)

MS 215-216 yıllarına ait Lidya Yazıtı, 2020’de İtalya’dan getirildi. Pagan inançlarını yansıtan bu önemli eser, Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde.

Kybele Heykeli (ABD’den İade)

Roma dönemine ait “ana tanrıça” Kybele heykeli, 2020’de ABD’den iade edildi. Bereket sembolü olan bu heykel, Afyonkarahisar Müzesi’nde.

Hatti Dönemi Testi (İngiltere’den İade)

4.250 yıllık altın “Gaga Ağızlı Testi”, 2022’de Gilbert Sanat Vakfı Koleksiyonu’ndan alınarak Ankara’ya getirildi. Erken dönem metal işçiliğinin nadide örneklerinden.

Diğer Önemli İadeler

• Eros Başı: İngiltere’den getirilen bu parça, İstanbul Arkeoloji Müzesi’ndeki Sidamara Lahdi’ne yerleştirildi.
• Bozgoca Camisi Kitabesi: Hollanda’daki müzayededen kurtarılarak 2022’de İstanbul’a getirildi.
• Roma Dönemi Steli: Zeugma kökenli bu eser, İtalya’dan 2023’te iade edildi.
• Kore Torsosu: MÖ 6. yüzyıla ait mermer heykel, 2024’te Londra’dan geri alındı.
• Bronz İmparator Heykeli ve Kuran-ı Kerim: İngiltere’den gönüllü iadelerle 2024’te yurda döndü.

Son Dönemde Geri Getirilenler

2025 yılında;
– Boubon Antik Kenti’nden kaçırılan eserler ABD’den,
– Septimius Severus heykel başı Danimarka’dan,
– Anadolu kökenli sikkeler Yunanistan’dan,
– Bronz Marcus Aurelius heykeli ABD’den getirildi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı, tarihi eser kaçakçılığıyla mücadele ve kültürel mirasın korunması çalışmalarını kararlılıkla sürdürüyor. Bu kapsamda 42 ülkeyle iş birliği anlaşması imzalanırken, İsviçre ile 2022’de yapılan anlaşma önemli bir kilometre taşı oldu.