Sporda Yapay Zeka Devrimi: Hakem Kararlarına Yön Veren Teknolojiler

Hızlı tempolu maçlarda hakemlerin verdiği kararlar, genellikle büyük tartışmalara yol açabiliyor ve hatta turnuvaların kaderini belirleyebiliyor. Günümüzde ise yapay zeka, gol çizgisi teknolojisinden video yardımcı hakem (VAR) sistemine kadar pek çok alanda hakem kararlarına yön veren önemli bir unsur haline geldi.

Futbol ve Tenisten Basketbola: Yapay Zeka Sporda Nasıl Kullanılıyor?

Yapay zekanın hakem kararlarındaki etkisi sadece futbolla sınırlı değil. Örneğin, 2000’li yıllarda teniste kullanılmaya başlanan Hawk-Eye teknolojisi, bugün birçok turnuvada çizgi hakemlerinin yerini aldı. Basketbolda ise yapay zeka destekli kameralar, topun saha dışına çıkıp çıkmadığını tespit etmek ve oyuncu hareketlerini analiz etmek için kullanılıyor.

Futbol tarihinde ise Thierry Henry‘nin 2009 yılında elle oynadığı pozisyonun hakemler tarafından fark edilememesi ve Fransa’nın İrlanda’yı eleyerek 2010 Dünya Kupası’na katılmasını sağlaması, video destekli karar alımı tartışmalarını başlatan önemli bir olay olarak hatırlanıyor.

2022 FIFA Dünya Kupası’nda ise yarı otomatik ofsayt teknolojisi (SAOT) devreye girdi. Yapay zeka destekli bu sistem, ofsayt kararlarını daha hızlı ve kesin bir şekilde vererek oyunun adil ve akıcı kalmasını sağladı.

Yapay Zeka Henüz “Hakem Seviyesinde” Değil

Virginia Lynchburg Üniversitesi’nden spor ve yapay zeka alanında çalışmalarıyla tanınan Profesör John Eric Goff, yapay zekanın henüz sahadaki bir hakem gibi oyuncuların yüz ifadelerini okuyarak veya el hareketlerini değerlendirerek karar verecek seviyede olmadığını belirtiyor. Goff, yapay zekanın nesnel kararlar vermede başarılı olduğunu ancak duyguları okuma konusunda yetersiz kaldığını ifade ediyor.

Goff, özellikle futbol maçlarında kırmızı veya sarı kart gerektiren pozisyonların değerlendirilmesinin oyuncunun niyetinin belirlenmesiyle ilgili olduğunu ve bu tür kararların genellikle bir insan hakem tarafından verilmesi gerektiğini vurguluyor. Ayrıca, taraftarların hala VAR gibi yapay zeka destekli teknolojilere alışmakta zorlandığını çünkü bu sistemlere tam anlamıyla güvenmediklerini ekliyor.

Yapay Zeka Spor Dünyası İçin Araç mı, Tehdit mi?

Etik açıdan bakıldığında, yapay zekanın spor dünyasındaki en büyük endişesi, insanların işlerini ellerinden alması olarak görülüyor. Goff, “Spor dünyasında hala insan hakemlerin var olmasını umuyoruz. Ancak dijitalleşme ile birlikte, spor oyunlarının sanal dünyada oynanması daha cazip hale gelebilir. Gerçek sporun, yapay zeka destekli simülasyonlarla tamamen yer değiştirmemesi dileğinde bulunuyorum.” diyor.

Goff, hakemlerin de teknolojinin ilerlemesiyle mesleklerinin geleceği konusunda belirsizlik yaşadığını ancak yapay zekanın hakemlerin yerini tamamen almayacağını, onlarla birlikte çalışacağı bir modelin daha olası olduğunu düşünüyor.

Gelecekte Hakemler Sahada Olacak mı?

John Eric Goff, geleceğe dair karamsar olmadığını belirterek, “Umarım hala sahada hakemlerimiz olur.” diyor. Yapay zeka teknolojisinin gelişmesiyle birlikte, spor dünyasında alınan kararların daha adil ve kesin hale gelmesi beklenirken, insan faktörünün de her zaman yerini koruyacağı varsayılıyor.